Przewodnik po Zakopanem

Najsłynniejszą polską skocznią narciarską jest Wielka Krokiew. Powstała w 1925 roku, a jej twórcą jest Karol Stryjeński. Od 1988 r. patronem skoczni jest słynny zakopiański narciarz, Stanisław Marusarz, który był czterokrotnym olimpijczykiem oraz 21-krotnym mistrzem Polski w narciarstwie. W 1935 r. ustanowił na skoczni w Planicy rekordy świata w długości skoku – 95 i 97 m. Reprezentował barwy klubów SN PTT i CWKS (od 1951 r.). Za życia stał się legendą polskiego narciarstwa oraz był wielokrotnym rekordzistą Wielkiej Krokwi.

To właśnie tutaj regularnie odbywają się zawody o Puchar Świata, Puchar Kontynentalny w zimie oraz letnie Grand Prix. Po raz pierwszy Puchar Świata odbył się w naszym mieście w 1980 roku, a od 1998 r. odbywa się w Zakopanem cyklicznie. Pierwsze sukcesy na zakopiańskiej skoczni od 1996 r. osiągał Adam Małysz, zajmując odpowiednio dziewiąte i szóste miejsce. W późniejszym czasie skoczek z Wisły zwyciężył cztery razy w zakopiańskim Pucharze Świata oraz trzy razy w Letniej Grand Prix. Wielka Krokiew jest szczęśliwa także dla Kamila Stocha, który odniósł na niej pucharowe zwycięstwa w 2011, 2012, 2015 oraz 2017 roku. Oficjalny zimowy rekord w skokach to odległość 147 m (Japończyk Sato Yukiya, 25.01.2020), natomiast nieoficjalny rekord wynosi aż 150 m (Norweg Benjamin Østvold , 13.03.2021).

Udział w skokach to nie tylko okazja do zobaczenia bezpośrednio najlepszych światowych sportowców, ale również do wspierania i kibicowania skoczkom na żywo. A niesamowitej atmosfery, panującej na Pucharze Świata w Zakopanem, tej radości i silnych emocji nie da się porównać z niczym innym. Będąc w pobliżu, warto również wjechać nowoczesną koleją linową na Wielką Krokiew, skąd można podziwiać piękny widok na Zakopane i stoki Gubałówki. 

Życie w rejonie Tatr było trudne z powodu nieurodzajnej gleby i surowego klimatu. Podstawą kuchni góralskiej były proste składniki: ziemniaki, mąka, kapusta i tłuszcz zwierzęcy. Mięso i chleb były luksusem, serwowanym tylko od święta, a na co dzień zastępowano je plackami i kluskami ziemniaczanymi. Nabiał ograniczał się głównie do żętycy, maślanki i zsiadłego mleka, a sery owcze, takie jak oscypek, sprzedawano zamiast spożywać na co dzień.

Mimo swojej prostoty, kuchnia góralska cieszy się obecnie dużą popularnością. W Zakopanem warto spróbować moskoli z masłem, oscypka z żurawiną, kwaśnicy czy różnorodnie przyrządzonej baraniny. Lokalne karczmy i bacówki oferują bogaty wybór góralskich przysmaków, w tym różne rodzaje serów, jak bundz, bryndza czy korboce. Dodatkowym atutem jest możliwość posłuchania żywej muzyki góralskiej, która doskonale uzupełnia smak tradycyjnych potraw, nawet tak prostych jak chleb ze smalcem.

Klasyczne domy góralskie w Podhalu, wykonane z drewna świerkowego, modrzewiowego lub jodłowego, charakteryzują się konstrukcją "na zrąb" z pni drzewnych przeciętych wzdłuż. Szczeliny między belkami były uszczelniane mchem, a później wełnianką z drewnianych wiórów. Domy te miały strome dachy kryte gontem, z wewnętrznym strychem do przechowywania siana. Składały się z dwóch izb: "czarnej" (kuchni i sypialni, pierwotnie bez komina, co powodowało osadzanie się dymu na ścianach) oraz "białej" (bez pieca, służącej do przechowywania wartościowych przedmiotów i organizacji uroczystości rodzinnych). Przestrzeń dzieliła sień, a z tyłu często znajdowała się komora na sprzęty domowe. Zabudowania gospodarcze, takie jak obora, stodoła i składzik, usytuowane były od zachodu, chroniąc dom przed zimnymi wiatrami.

Na przełomie XIX i XX wieku Stanisław Witkiewicz stworzył styl zakopiański, inspirowany tradycyjnym budownictwem podhalańskim. Domy w tym stylu to zazwyczaj wille lub duże pensjonaty, piętrowe, zbudowane na zrąb z drewnianych płazów, często na wysokiej podmurówce z kamienia. Charakterystyczne są wysokie, rzeźbione kalenice, drewniane pazdury w formie kielichów kwiatowych, odkryte werandy (przyłapy) i małe pokoiki w połaci dachowej (facjatki). Projekty Witkiewicza zachowały tradycyjne zdobienia góralskie i wprowadziły nowe elementy.

Przykłady budynków w stylu zakopiańskim to Willa Koliba, Willa Czerwony Dwór, Willa Atma, Willa Pod Jedlami, Willa Harenda i Witkiewiczówka.

Zakopane to również sztuka, od tradycyjnego rękodzieła i sztuki ludowej, po twórczość zupełnie współczesną w swej stylistyce. Spotkanie z lokalną ludową kulturą i sztuką, jak i z historią Zakopanego zapewnia Narodowe Muzeum Tatrzańskie im. dr Tytusa Chałubińskiego z licznymi filiami, np. Willa Oksza prezentująca sztukę XX wieku, Willa Koliba posiadająca eksponaty prezentujące styl zakopiański, czy też Galeria Sztuki na Kozińcu, i inne. Muzeum dokumentuje osiągnięcia kultury na Podhalu oraz wspiera ochronę Tatr i Podhala.

Ciekawym miejscem zasługującym na odwiedzenie jest Galeria Władysława Hasiora-również funkcjonująca jako filia Narodowego Muzeum Tatrzańskiego. Jest to galeria autorska artysty, prezentująca zbiór ok. 200 jego dzieł. W Galerii Władysława Hasiora znalazły swoje miejsce sławne sztandary, kompozycje przestrzenne, rzeźby, których tworzywem są różnorakie materiały, zwyczajne przedmioty, często rupiecie, które w rękach artysty nabierają nowych znaczeń. Opatrzone metaforycznymi, dowcipnymi, przekornymi tytułami skłaniają do zastanowienia nad światem współczesnym i sztuką. Władysław Hasior jest również autorem oryginalnych pomników i rzeźb plenerowych. W ich konstrukcji ważną rolę odgrywają ogień, woda i dźwięk (np: Organy, przełęcz Snozka, Kluszkowce, Rozstrzelanym partyzantom w Kuźnicach czy Ratownikom górskim w Zakopanem).

Zakopane to serce Tatr, które oferuje malownicze szlaki turystyczne, bogatą faunę i florę oraz zapierające dech w piersiach widoki. Każdy znajdzie tu coś dla siebie, od początkujących wędrowców po zaawansowanych alpinistów.

Jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w Tatrach jest Morskie Oko - największe tatrzańskie jezioro, położone na wysokości 1395 m n.p.m. w Dolinie Rybiego Potoku. Łatwo dostępne są również Dolina Kościeliska i Dolina Chochołowska. Ta ostatnia słynie wiosną z fioletowych dywanów kwitnących krokusów na Polanie Chochołowskiej.

Dla miłośników krótszych wycieczek idealna będzie Dolina Strążyska, kończąca się u stóp majestatycznego Giewontu. Bardziej ambitni mogą wybrać się na Halę Gąsienicową, skąd roztacza się panorama Tatr Wysokich. W obu dolinach znajdują się schroniska górskie, oferujące odpoczynek i regionalne przysmaki.

Zaawansowani turyści mogą podjąć wyzwanie zdobycia szczytów takich jak Giewont, Czerwone Wierchy, Świnica czy Rysy. Kolejką łatwo dostępny jest również Kasprowy Wierch, popularny cel wycieczek o każdej porze roku.

Podczas planowania wycieczek górskich należy pamiętać o zabraniu jedzenia, picia, odzieży na zmianę pogody oraz naładowanego telefonu by w razie wypadku móc wezwać pomoc. Zapewnienie sobie i swoim najbliższym bezpieczeństwa w górach powinno być sprawą najważniejszą.

Zima w Zakopanem to najlepszy kierunek dla fanów sportów zimowych - w Zimowej Stolicy Polski mają do wyboru szeroką gamę aktywności: od zjazdów na nartach i snowboardzie, przez jazdę na łyżwach, aż po pełne wrażeń narciarstwo biegowe.

Na terenie Zakopanego funkcjonuje wiele wyciągów, o różnym stopniu trudności, tak więc zarówno osoba początkująca, jak i narciarz z doświadczeniem znajdą tu coś dla siebie. Dzieci mogą spokojnie uczyć się jeździć na oślej łączce pod okiem instruktora, a dorośli szusować po bardziej wymagających trasach. Przy każdym stoku narciarskim znajduje się szkółka, gdzie można wykupić indywidualne lekcje z instruktorem. Do dyspozycji narciarzy są wypożyczalnie, z fachową obsługą, która pomoże dobrać odpowiedni rodzaj nart, czy deskę snowboardową.

Narciarstwo biegowe zyskuje na popularności w Zakopanem, oferując różnorodne trasy w malowniczym Podhalu. Wśród nich wyróżniają się:

Trasa na Górnej Równi Krupowej – w sercu miasta, z widokiem na Giewont.

Trasa biegowa COS – jedyna z homologacją FIS w regionie, sztucznie śnieżona, przy kompleksie skoczni narciarskich.

Trasy Pod Reglami – położone na północnych wzgórzach Tatr, z widokami na Pasma Gubałowskie.

Każda z nich oferuje unikalne doświadczenia i widoki, idealne dla miłośników narciarstwa biegowego.

W Zakopanem znajduje się kilka lodowisk, idealnych dla miłośników jazdy na łyżwach. To doskonały sposób na aktywne spędzanie czasu, poprawiający kondycję i nastrój. Wśród nich wyróżniają się:

Centralny Ośrodek Sportu – największe lodowisko w regionie, przy ul. Bronisława Czecha 1, obok skoczni narciarskich.

Lodowisko przy Zespole Szkół Hotelarsko-Turystycznych – ul. Grunwaldzka, w pobliżu Parku Miejskiego.

Lodowisko przy Rondzie Solidarności – ul. Nowotarska 27.

Lodowisko na Górnej Równi Krupowej – ul. Krupówki 73.

Lodowisko przy Ośrodku Narciarskim HARENDA – ul. Harenda 21a, obok wyciągu krzesełkowego.

Każde z nich oferuje świetne warunki do jazdy na łyżwach w pięknych okolicznościach przyrody Zakopanego.

To świetny sposób na Zakopane zimą!

Biegówki są coraz bardziej popularne, a odpowiedzią na to jest coraz więcej tras biegowych. Podhale to idealne miejsce do uprawiania narciarstwa biegowego: urozmaicone trasy, zróżnicowane ukształtowanie terenu, wspaniałe widoki i możliwość wyboru między trasami to tylko niektóre z zalet. Trasy biegowe w Zakopanem: Trasa biegowa na Górnej Równi Krupowej – położona w centrum miasta, z pięknym widokiem na Giewont. Trasa biegowa COS – jako jedyna na Podhalu posiada homologację FIS, sztucznie śnieżona, urozmaicona, znajduje się przy kompleksie skoczni narciarskich. Trasy biegowe Pod Reglami – znajdują się na wzgórzach po północnej stronie Tatr, mają wspaniały widok na Pasma Gubałowskie.

Tatry zimą wyglądają zupełnie inaczej niż latem, kiedy to tłumy turystów wędrują po najpopularniejszych szlakach. Zimą w Tatrach jest spokojnie, a góry odsłaniają swoje groźniejsze, ale jakże wspaniałe oblicze. Zimą, przy sprzyjających warunkach pogodowych warto wybrać się do dolinek reglowych: Kościeliskiej, Chochołowskiej, Strążyskiej, Białego, Małej Łąki, przejść Ścieżką nad Reglami, pójść do Morskiego Oka, czy wejść na Nosal lub Kalatówki czy Kondratową. Przy dobrej pogodzie, koniecznie z odpowiednim sprzętem i umiejętnościami warto wybrać się na Halę Gąsienicową, Kasprowy, czy w Tatry Zachodnie. W okresie zimowym w Tatrach jest duże zagrożenie lawinowe. Planując wycieczkę koniecznie trzeba sprawdzić komunikaty TOPR i warunki pogodowe. Do zimowej wycieczki w góry należy się też odpowiednio przygotować i nie lekceważyć ostrzeżeń TPN i TOPR!

Skitouring to aktywność łącząca elementy narciarstwa zjazdowego i biegowego, umożliwiająca poruszanie się po różnorodnym terenie górskim: zarówno po odcinkach płaskich, zjazdach i stromych podejściach. Ta forma narciarstwa oferuje niezwykłe doświadczenia, bliski kontakt z naturą i jazdę po świeżym śniegu, z dala od zatłoczonych stoków. Tatry, z ponad 200 km legalnych tras skiturowych i są idealnym miejscem do uprawiania tej dyscypliny.

Dla początkujących skiturowców idealne są łatwe trasy, takie jak:

Rusinowa Polana: Zakopane - Zazadnia - Wiktorówki - Rusinowa Polana - Wierch Poroniec - Zakopane, czas trwania ok. 3-5 h.

Wielki Kopieniec: Zakopane - Kuźnice - Nosalowa Przełęcz - Dolina Olczyska - Polana pod Kopieńcem - Wielki Kopieniec - Cyrhla - Zakopane, czas trwania 3-5h.

Iwanicka Przełęcz: Kiry - Lodowe Źródło - Hala Pisana - Hala Ornak Schronisko - Iwanicka Przełęcz - Dolina Chochołowska - Polana Huciska - Siwa Polana - Zakopane, czas trwania 5-7 h, trasa średnia.

Hala Gąsienicowa: Kuźnice - Skupniów Upłaz - Przełęcz między Kopami - Hala Gąsienicowa Schronisko - Czarny Staw - Hala Gąsienicowa - Herbik - Nosalowa Przełęcz - Kuźnice, czas 6-8h, trasa średnia.

Skitouring jest polecany dla osób z doświadczeniem narciarskim. Dla bezpieczeństwa, zwłaszcza na początku, zaleca się korzystanie z usług wykwalifikowanego przewodnika i instruktora narciarstwa wysokogórskiego, który może również pomóc w wypożyczeniu odpowiedniego sprzętu oraz ocenie zagrożeń lawinowych.

Lodowy Labirynt, położony pod skocznią narciarską Wielka Krokiew i sąsiadujący z Tatrzańskim Parkiem Narodowym, jest największą tego typu konstrukcją w Polsce i na świecie. Jego budowa wymaga produkcji sztucznego śniegu trwa około miesiąca i jest możliwa tylko przy ujemnych temperaturach.

W kompleksie Snowlandia znajduje się również:

Tor saneczkowy: Ponad 200 metrów długości, szeroki, oświetlony i codziennie przygotowywany.

Piramida: Magiczne miejsce inspirowane starożytnym Egiptem, stworzone przez górali z Zakopanego.

Lodowy Zamek: Atrakcja zimowa, oferująca niezwykłe doświadczenia.

Tatrzański Park Edukacyjny: Zawierający różnorodne gatunki zwierząt, takie jak jeleń szlachetny, daniel zwyczajny, koza karpacka, lisy (polarny, srebrny, płomienisty), świstaki, króliki, puchacz, płomykówka, jastrząb Harrisa, orzeł przedni czy raróg górski.

Igloo z rzeźbami: Tajemnicze miejsce ze śniegu i lodu, pełne komnat z rzeźbami wykonanymi przez artystów z Podhala i Słowacji.

To wyjątkowe miejsce łączy w sobie atrakcje zimowe z edukacyjnymi, oferując niezapomniane wrażenia dla odwiedzających.

Podhale słynie z bogatych źródeł geotermalnych, wykorzystywanych w lokalnych aquaparkach i kąpieliskach. Wody geotermalne, bogate w minerały, mają właściwości łagodzące dla skóry i relaksujące. Oto kilka miejsc wartych odwiedzenia:

Aqua Park Zakopane: Położony w centrum miasta, oferuje baseny, zjeżdżalnie, dziką rzekę, sauny, bicze wodne, solarium, basen dla dzieci oraz zewnętrzny basen z widokiem na Tatry. Dodatkowo kręgielnia, restauracja, grota solna i siłownia.

Kąpielisko na Polanie Szymoszkowej: Zewnętrzne kąpielisko z wodą geotermalną o temperaturze około 30 °C, otwarte latem, z widokiem na Tatry.

Baseny termalne w Białce Tatrzańskiej: Kompleks z basenami zewnętrznymi i wewnętrznymi, strefami saun i SPA, VIP, sklepem i gastronomią. Oferuje atrakcje jak zjeżdżalnie i basen dla dzieci.

Termy Bukowina Tatrzańska: 12 basenów termalnych, wewnętrznych i zewnętrznych, rekreacyjnych i pływackich, a także centrum SPA & Wellness z 8 saunami.

Termy Szaflary: Baseny z hydromasażem, brodzik dla dzieci ze zjeżdżalnią, zjeżdżalnie wewnętrzne i zewnętrzne, Aqua zorbing i łódki w sezonie letnim.

Termy Chochołowskie: Największy kompleks w Polsce, z prawie 3 tysiącami m2 lustra wody i 30 basenami. Oferuje baseny i jacuzzi z wodą termalną, strefę leczniczą z wodą siarczkową i solankową.

Każde z tych miejsc zapewnia nie tylko relaks i wypoczynek, ale także korzyści zdrowotne dzięki właściwościom wód geotermalnych.

To świetny sposób na Zakopane latem!

Autokarowe wycieczki jednodniowe z Zakopanego organizowane są przez cały rok i każdy znajdzie coś ciekawego dla siebie: 

Dla rodzin z dziećmi: Wycieczka do Tatralandii na Słowacji, największego parku wodnego w Europie Środkowej.

Dla miłośników pieszych wędrówek: Wyjazd do Parku Narodowego Słowacki Raj.

Dla zainteresowanych historią i zabytkami: Wycieczki na Słowacki Spisz oraz trasa Dookoła Tatr.

Dla każdego: Wycieczki w Tatry Wysokie z programem obejmującym Jaskinię Bielską i wyjazd kolejką na Łomnicki Szczyt.

Dla poszukujących dalszych podróży (niezalecane dla rodzin z małymi dziećmi): Weekendowe wycieczki do Pragi, 24-godzinne wyjazdy do Wiednia i Budapesztu.

Krajowe wycieczki jednodniowe: Spływ Przełomem Dunajca, wizyty w Krakowie i Wieliczce, Oświęcimiu i Wadowicach, a także do Parku Dinozaurów dla najmłodszych.

Te wycieczki to doskonały sposób na odkrywanie atrakcji regionu i okolicznych krajów, zarówno dla aktywnych turystów, jak i rodzin z dziećmi.

Zwiedzanie Podhala na dwóch kółkach ma wielu sympatyków. W Zakopanem nie brakuje różnorodnych ścieżek rowerowych, zarówno dla osób mniej zaawansowanych, o słabszej kondycji, czy też rodzin z dziećmi, jak i wytrawnych rowerzystów. Często jazda na rowerze po górskich trasach może kojarzyć się z ogromnym wysiłkiem. Jednak jadąc na rowerze elektrycznym nawet osoba bez kondycji, która na co dzień nie ćwiczy i nie jeździ rowerem pokona najbardziej wymagające trasy bez wysiłku. Można wówczas skupić się na podziwianiu pięknych widoków i czerpania tego, co najlepsze z bliskości tatrzańskiej przyrody.

Paintball w Zakopanem, to wyjątkowa przygoda w górach. Pola rozgrywek usytuowane są w naturalnym, dzikim lesie, a to gwarancja doskonałej zabawy, w której można również wykorzystać specjalne przeszkody, drzewa a nawet ściółkę leśną by zyskać przewagę nad przeciwnikiem. Każda gra prowadzona jest przez doświadczonego instruktora, który zadba o bezpieczeństwo i specjalne scenariusze gry. Bitwa paintballowa to idealny pomysł na aktywnie spędzony czas w Zakopanem – blisko natury, z dużą dawką dobrej zabawy.

Buggy to pojazd, który przypomina samochód, ale jest lżejszy i mniejszy. Jednocześnie, dzięki dużym kołom i wyjątkowej konstrukcji jest zwinny jak Quad w nawet najbardziej wymagającym terenie. Wycieczka autami Buggy to komfortowa  jazda i możliwość dotarcia do dzikich miejsc, gdzie nie można wjechać samochodem. Każdą wycieczkę osobnym pojazdem prowadzi doświadczony przewodnik. W takiej wyprawie jest mnóstwo pięknych widoków, ale i dużo ciekawych elementów przeprawowych – zjazdy, podjazdy i przeszkody.

Sale zabaw dla dzieci zaprojektowane zostały przez specjalistów, którzy zadbali o to, by były bezpieczne, kolorowe i odpowiednio wyposażone. Atmosfera, jaka w nich panuje jest niezwykle przyjazna. Rodzice chętnie odwiedzają je wraz ze swoimi pociechami, wiedząc, że czeka tam na nie wiele ciekawostek, rozrywek i aktywności. Bawialnie gwarantują wyśmienite warunki do wszelkich szaleństw. Do dyspozycji dzieci są m.in. trampoliny, baseny z piłeczkami, zjeżdżalnie, labirynty, tory przeszkód, wielkie dmuchańce, czy interaktywne gry. Poprzez liczne atrakcje dzieci mogą poprawiać swoją sprawność fizyczną oraz rozwijać wyobraźnię. Cenne jest także to, że mają okazję do poznania nowych kolegów. Wspólne zabawy integrują, pokazują czym jest działanie w grupie i uczą pewnych zasad.

Na terenie takich sal znajdują się również kawiarenki, gdzie serwowane są zdrowe przekąski, desery, świeżo wyciskane soki. Opiekunowie maluchów mogą skosztować wyśmienitej kawy i zrelaksować się w bardzo przytulnym miejscu, które na dodatek oferuje wyjątkowe widoki np. na górskie szczyty.

Bardzo atrakcyjnym miejscem, szczególnie dla rodzin z dziećmi jest Tatrzańskie Mini Zoo. Oferowane atrakcje pozwalają na edukacyjne i bezpieczne spędzenie wolnego czasu w Zakopanem. To tu można spotkać się z puchatymi królikami, zadziornymi kozami, alpakami, czy jeleniem. Można również przytulać się do nich i karmić zakupionym w kasie prowiantem. Na wizytę czekają też kozy, owce, jeleń, muflon oraz króliki, świnki morskie oraz puchate kury.